ध्यान ( Meditation) भनेको के हो ?
ध्यान (Meditation) भनेको मनलाई एकाग्र बनाउने र शान्त राख्ने मानसिक अभ्यास हो। यसले मानसिक तनाव, चिन्ता, र अशान्तिलाई घटाएर मानसिक शान्ति, सन्तुलन, र एकाग्रता प्रदान गर्छ। ध्यान गर्दा व्यक्ति आफ्नो सास, विचार, वा कुनै बस्तुमा ध्यान केन्द्रित गर्दछ, जसले मनलाई वर्तमान क्षणमा केन्द्रित राख्न मद्दत गर्छ। ध्यानको उद्देश्य आत्म-चेतना जागृत गर्नु, मनको शुद्धि गर्नु, र मानसिक तथा शारीरिक स्वास्थ्यलाई सुदृढ बनाउनु हो।
ध्यान (Meditation) एक मानसिक र शारीरिक अभ्यास हो जसले मानिसको मनलाई शान्त, स्थिर र अनुशासित बनाउन मद्दत गर्छ। ध्यानको प्रमुख उद्देश्य मनलाई एकाग्र बनाउँदै मानसिक तनाव र चिन्ता घटाउने हुन्छ। नेपालमा ध्यानको परम्परा प्राचीनकालदेखि नै चलिआएको छ, विशेष गरी बौद्ध धर्म, हिन्दू धर्म, र योगको अभ्यासमा।
ध्यानको विभिन्न विधिहरू हुन्छन्, जस्तै:
1. विपश्यना ध्यान: यो आत्मनिरीक्षण गर्ने एक विधि हो, जसमा सासलाई निरन्तर अवलोकन गर्दै ध्यान गरिन्छ।
2. मन्त्र ध्यान: कुनै विशेष मन्त्र जपेर ध्यान गर्ने विधि हो। यो विधि विशेष गरी हिन्दू धर्ममा लोकप्रिय छ।
3. योग ध्यान: शारीरिक आसन र श्वासप्रश्वासको तालमेलले गरिने ध्यान विधि हो।
4. अनापान ध्यान: सासको प्राकृतिक प्रवाहलाई अवलोकन गर्दै गरिने ध्यान हो, जुन बौद्ध धर्ममा धेरै प्रचलित छ।
ध्यानले मानिसलाई मानसिक शान्ति, एकाग्रता, र स्वास्थ लाभ दिन्छ। नियमित ध्यानले मानिसको आत्म-चेतना बढाउँछ र आन्तरिक आनन्दको अनुभव गराउँछ।
